Interesujesz się kryptowalutami? Zapraszamy do zapisu na newsletter!
W przypadku niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną, w razie płatności za nie kryptowalutą (w tym Bitcoin) za wykonaną usługę elektroniczną należy rozpoznać dwie odrębne umowy.
Wyjaśnić bowiem należy, że każda ze stron (Sprzedawca, jak i Kontrahent/Konsument) może występować tu zarówno w roli sprzedawcy, jak i nabywcy.
Przychodem Sprzedawcy ze sprzedaży oferowanej usługi elektronicznej będzie umówiona cena (wartość) tej usługi. Z kolei kontrahent/konsument płacąc w walucie wirtualnej za ww. usługę elektroniczną de facto uzyska przychód z tytułu jej zbycia.
________________________________________________
Zapraszamy do kontaktu w razie dodatkowych pytań. Nasi radcowie prawni i doradcy podatkowi udzielą wszelkich informacji.Telefon, Signal, Threema: 603 934 996 lub formularz.
________________________________________________
Wartość zarówno waluty wirtualnej, jak i usługi elektronicznej winny być tożsame, jak ma to miejsce w przypadku klasycznej umowy barteru.
Barter stanowi wymianę jednego towaru na drugi (usługi na usługę, towaru na usługę lub odwrotnie) realizowaną na podstawie tzw. umowy barterowej.
Jest to więc wymiana bezgotówkowa, w której strony uzgadniają wartość towarów lub usług, zakładając ich ekwiwalentność.
Natomiast w momencie sprzedaży przez Sprzedawcę tak pozyskanych walut (zapłaty nimi, czy też wymiany na inną wirtualną walutę, bądź walutę tradycyjną), powstanie przychód kwalifikowany jako odrębne źródło przychodu – zyski kapitałowe.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż przedmiotowy artykuł dotyczy sytuacji gdzie przedmiot sprzedaży stanowić będzie usługę elektroniczną w rozumieniu art. 2 pkt 26 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2174, ze zm.; dalej: „uVAT”).
W myśl tego przepisu, ilekroć w ustawie podatkowej jest mowa o usługach elektronicznych – rozumie się przez to usługi świadczone za pomocą środków komunikacji elektronicznej, o których mowa w art. 7 Rozporządzenia 282/2011 (dalej: „Rozporządzenie”).
Z kolei ustęp 1 przywołanego wyżej art. 7 Rozporządzenia stanowi, że do „usług świadczonych drogą elektroniczną”, o których mowa w dyrektywie 2006/112/WE, należą usługi świadczone za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie – ze względu na ich charakter – jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe.
Należy zaznaczyć, że warunkiem koniecznym uznania usługi za usługę elektroniczną jest to, aby była ona świadczona za pomocą Internetu lub podobnej sieci elektronicznej.
Warunek ten jednak nie jest wystarczający do uznania usługi za usługę elektroniczną w rozumieniu powołanych przepisów. Istotne jest wystąpienie następujących cech świadczonych usług:
- realizacja za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej,
- świadczenie jest zautomatyzowane, a udział człowieka jest niewielki,
- ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe.
Dopiero łączne spełnienie powyższych warunków pozwala na zaklasyfikowanie usługi jako usługi elektronicznej. Ponadto usługi te nie mogą być objęte wyłączeniami zawartymi w art. 7 ust. 3 rozporządzenia.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 uVAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:
1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju:
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Z cytowanego powyżej przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają określone czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które – stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy – rozumie się terytorium Polski.
Zatem w przypadku świadczenia usług od określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.
W art. 28a uVAT wskazano, iż na potrzeby stosowania rozdziału dotyczącego miejsca świadczenia przy świadczeniu usług:
1. ilekroć jest mowa o podatniku – rozumie się przez to:
a) podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
b) osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub zobowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
Powyższy artykuł wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług.
ŚWIADCZENIE USŁUG ELEKTRONICZNYCH NA RZECZ PODMIOTÓW BĘDĄCYCH PODATNIKAMI
Podatnikiem według tej regulacji jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą.
Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.
Zgodnie z art. 28b ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.
W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Oznacza to zatem, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika działającego w takim charakterze jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej.
Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Niniejszą zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy a przepisy art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia.
W konsekwencji miejscem świadczenia, a tym samym opodatkowania usług elektronicznych oferowanych przez Sprzedawcę na rzecz podmiotów z siedzibą zarówno w Unii Europejskiej, jak i poza Unią Europejską, będących podatnikami w rozumieniu art. 28a ustawy, będzie miejsce siedziby danego kontrahenta.
Tym samym przedmiotowe usługi nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, lecz na zasadzie mechanizmu reverse chargé (odwrotne obciążenie) w kraju siedziby danego kontrahenta.
Nadmienić należy, iż na fakturze dokumentującej sprzedaż ww. usługi winna się znaleźć adnotacja o odwrotnym obciążeniu. Wymóg ten został wprost wskazany w art. 106e ust. 1 pkt 18 uVAT, zgodnie z którym faktura powinna zawierać w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi – wyrazy „odwrotne obciążenie”.
Nie można także zapominać, iż kwoty podatku wykazuje się w złotych. Kwoty podatku wyrażone w walucie obcej wykazuje się w złotych przy zastosowaniu zasad przeliczania na złote przyjętych dla przeliczania kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania.
Kwoty wykazywane w fakturze zaokrągla się do pełnych groszy, przy czym końcówki poniżej 0,5 grosza pomija się, a końcówki od 0,5 grosza zaokrągla się do 1 grosza (vide: art. 106e ust. 11 uVAT).
ŚWIADCZENIE USŁUG ELEKTRONICZNYCH NA RZECZ PODMIOTÓW NIEBĘDĄCYCH PODATNIKAMI
Jeżeli natomiast chodzi o opodatkowanie sprzedaży usług elektronicznych na rzecz osób niebędących podatnikami w rozumieniu art. 28a uVAT, to miejsce ich świadczenia należy ustalić na podstawie art. 28k uVAT.
W myśl generalnej zasady wyrażonej w ust. 1 artykułu 28k uVAT, miejscem świadczenia usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych i usług elektronicznych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
Zauważyć jednakże należy, iż z dniem 1 stycznia 2019 r. przepis art. 28k uległ zmianie na skutek przepisu art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z dnia 28 grudnia 2018 r.; Dz.U. z 2018 r. poz. 2433) – poprzez dodanie ust. 2-6.
Przedmiotowe zmiany odnoszą się wyłącznie do sytuacji, gdy nabywcą usług elektronicznych będzie podmiot niebędący podatnikiem, który zarazem ma miejsce zamieszkania w państwie członkowskim. Zmiany te nie będą mieć zatem znaczenia dla konsumentów spoza UE.
I tak, w wyniku zmian, o których mowa powyżej, wprowadzony został próg w kwocie 42 000 zł, odnoszący się do rocznej wartości netto usług elektronicznych świadczonych konsumentom z innych niż Polska państw UE, do wysokości którego podatnicy z siedzibą w Polsce, po spełnieniu określonych w tym przepisie warunków, będą mogli rozliczać VAT z tytułu wykonywania takich usług według reguł obowiązujących dla transakcji krajowych.
Wyłączenie zastosowania art. 28k ust. 1 uVAT oznacza, że należy odwołać się do zasad ogólnych dotyczących miejsca świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami określonych w art. 28c ust. 1-3 uVAT, z uwzględnieniem okoliczności i warunków wskazanych w art. 28k ust. 2 uVAT.
W myśl art. 28c ust. 1 uVAT miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, co do zasady, jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej.
Natomiast zgodnie z art. 28c ust. 3 ustawy o VAT, w przypadku gdy usługodawca nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
Jeżeli w trakcie roku podatkowego wskazany próg zostanie przekroczony, to od chwili tego przekroczenia do określenia miejsca świadczenia usług elektronicznych zastosowanie znajdzie reguła przewidziana w art. 28k ust. 1, co oznacza konieczność rozliczania tych usług w państwie członkowskim, w którym znajduje się ich odbiorca, z możliwością skorzystania z uproszczenia, jakim jest MOSS – art. 28k ust. 3 uVAT.
Należy podkreślić, że zmiana miejsca świadczenia nastąpi począwszy od usługi, w związku ze świadczeniem której nastąpi przekroczenie kwoty 42 000 zł (z wyłączeniem VAT).
Zmiany, o których mowa w art. 28k ust. 4-6 uVAT wynikają z fakultatywnego charakteru rozwiązania w zakresie ww. progu.
Podatnicy będą mogli dobrowolnie zdecydować się na rozliczanie VAT w państwach członkowskich odbiorców ich usług, składając naczelnikowi urzędu skarbowego stosowne pisemne zawiadomienie do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonali tego wyboru, co jest spójne z terminem na zarejestrowanie się przez nich do systemu MOSS.
Decyzja o takim wyborze będzie wiązała podatnika przez okres dwóch kolejnych lat, licząc od dnia wykonania pierwszej usługi w tym trybie. Powrót do rozliczania VAT od tych usług w Polsce (przy spełnieniu kryterium progu) będzie zatem możliwy najwcześniej po dwóch latach, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego.
W ślad za powyższym, nastąpiła także zmiana w art. 106a pkt 3 uVAT, która przewiduje, że podatnicy zarejestrowani w MOSS na procedurę unijną, do wystawiania faktur dokumentujących usługi elektroniczne rozliczane dla celów VAT w MOSS będą stosowali przepisy obowiązujące w Polsce.
W przypadku usług elektronicznych świadczonych na rzecz konsumentów z innych niż Polska państw członkowskich przez podatników zidentyfikowanych w MOSS zasadniczo chodzić będzie o możliwość wystawiania faktury na żądanie unijnego konsumenta, dlatego też art. 106b ust. 4 uVAT przewiduje w takiej sytuacji odpowiednie stosowanie art. 106b ust. 3 pkt 1 uVAT.
Oznacza to, że na żądanie konsumenta z innego państwa UE niż Polska, podatnik zidentyfikowany w MOSS będzie zobowiązany do wystawienia faktury (zgodnie z polskimi regulacjami) dokumentującej, w szczególności, świadczenie usług nadawczych i elektronicznych (obowiązek ten nie dotyczy usług telekomunikacyjnych, co wynika z wyłączenia przewidzianego w art. 106b ust. 3 pkt 1 uVAT).
Zatem podatnik zidentyfikowany w MOSS w Polsce usługi elektroniczne świadczone unijnym konsumentom winien dokumentować w analogiczny sposób, jak wykonywanie tego rodzaju usług na rzecz polskich usługobiorców.
Przepis przejściowy art. 3 umożliwia podatnikom zarejestrowanym do rozliczania VAT od usług elektronicznych w procedurze szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a uVAT (MOSS unijny), do pozostania w niej i rozliczania podatku, pomimo spełniania warunków do określania miejsca świadczenia usług elektronicznych w kraju, a nie w państwach członkowskich.
Nie rodzi to zatem po stronie podatnika obowiązku składania specjalnego oświadczenia o takim wyborze, zgodnie z projektowanym art. 28k ust. 4. Należy mieć przy tym na względzie, że do takich podatników mają również zastosowanie regulacje przewidziane w projektowanym art. 28k ust. 5 i 6 uVAT, co oznacza pozostawanie w reżimie rozliczania podatku VAT w miejscu, gdzie znajduje się konsument usług przez co najmniej dwa lata.
Podkreślenia wymaga fakt, iż dla określenia miejsca świadczenia usług elektronicznych wykonywanych na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem istotne jest ustalenie miejsca faktycznej konsumpcji tej usługi, czyli ustalenie kto z tej usługi faktycznie korzysta i gdzie usługa ta jest faktycznie świadczona (stosownie do art. 2 pkt 5a uVAT).
SYSTEM MOSS
Przepisy Rozdziału 6a ustawy o VAT regulują kwestię procedury szczególnej dotyczącej usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych świadczonych przez podmioty mające siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, ale nie posiadające takiej siedziby w państwie członkowskim konsumpcji, na rzecz osób niebędących podatnikami, o których mowa w art. 28a.
W myśl art. 130a ustawy, ilekroć w niniejszym rozdziale jest mowa o:
- VAT – rozumie się przez to podatek i podatek od wartości dodanej;
- podatnikach – rozumie się przez to osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, które posiadają siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej;
- procedurze szczególnej rozliczania VAT – rozumie się przez to rozliczenie VAT należnego z tytułu świadczenia usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych państwu członkowskiemu konsumpcji, w którym podatnik nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Według art. 130b ust. 1 ustawy, podatnik świadczący usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze lub usługi elektroniczne, dla których miejscem świadczenia jest miejsce określone zgodnie z art. 28k, na rzecz osób niebędących podatnikami, o których mowa w art. 28a, mających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu w państwie członkowskim konsumpcji, może złożyć zgłoszenie informujące o zamiarze skorzystania z procedury szczególnej rozliczania VAT w państwie członkowskim, w którym posiada:
- siedzibę działalności gospodarczej albo
- stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli nie posiada siedziby działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, albo
- stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej i które wybiera w celu złożenia zgłoszenia, jeżeli nie posiada siedziby działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, ale posiada więcej niż jedno stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej.
Wskazać należy, że aby usługodawcy nie byli zmuszeni rejestrować się w każdym państwie członkowskim, w którym świadczą usługi telekomunikacyjne, nadawcze lub elektroniczne, wprowadzone zostało fakultatywne rozwiązanie upraszczające, tzw. mały punkt kompleksowej obsługi (ang. Mini One Stop Shop – MOSS), w którym możliwe jest elektroniczne złożenie kwartalnej deklaracji VAT, jak również wpłacenie należnego właściwym państwom członkowskim UE podatku VAT z tytułu świadczenia tych usług.
Wpłacony podatek zostaje przekazany przez krajową administrację do państw członkowskich konsumpcji, tj. tam gdzie zlokalizowani są odbiorcy tych usług.
Celem stosowania szczególnej procedury MOSS jest uwolnienie podatnika z obowiązku rejestracji dla celów VAT w tym państwie członkowskim, w którym świadczy on usługi na rzecz ostatecznych konsumentów (niepodatników), i umożliwienie podatnikowi zapłacenia należnego VAT w tym państwie konsumpcji za pośrednictwem krajowego organu podatkowego.
Jednocześnie podkreślić należy, że procedura szczególna nie ma zastosowania do usług telekomunikacyjnych, nadawczych lub elektronicznych świadczonych w państwie członkowskim, w którym podatnik posiada siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
SKUTKI NA GRUNCIE PODATKU DOCHODOWEGO
Jeśli finalnie dojdzie do sprzedaży przez Spółkę wirtualnych walut (zapłaty nimi, czy też wymiany na inną wirtualną walutę, bądź walutę tradycyjną) powstanie przychód kwalifikowany jako odrębne źródło przychodu – przychód z zysków kapitałowych, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. f) uCIT.
Jeśli kontrahentem będzie firma – nie będzie problemu z wystawieniem faktury dokumentującej nabycie Bitcoina. Będziemy mieć dokument potwierdzający koszt jego nabycia.
Sytuacja komplikuje się, gdy Sprzedawca nabędzie Bitcoiny od osoby fizycznej, która z różnych powodów nie będzie zainteresowana wystawieniem rachunku. W ten sposób Sprzedawca będzie musiał zapłacić podatek ze sprzedaży Bitcoinów bez pomniejszenia o koszt ich nabycia, gdyż nie będzie w posiadaniu dokumentu księgowego potwierdzającego wydatek poniesiony na nabycie Bitcoina. Zatem będzie to dla Sprzedawcy skrajnie niekorzystne pod względem podatkowym.
Trudno mówić o jakimś jednolitym stanowisku organów podatkowych w tym zakresie, jednak wydaje się, że rozwiązaniem może być tu dokonanie transakcji za pośrednictwem tzw. „procesora płatniczego” jakim jest np. InPay (www.inpay.pl).
Jest to swego rodzaju pośrednik w sprzedaży wirtualnej waluty. Skorzystanie z tego typu usług pozwoli na otrzymanie dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku na nabycie kryptowaluty, a tym samym Sprzedawca będzie mógł rozpoznać koszt uzyskania przychodu ze sprzedaży Bitcona otrzymanego jako zapłata za wyświadczenie usługi elektronicznej.
Jeśli zaś chodzi o kwestie związane ze zbyciem usługi elektronicznej to analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wymaga, aby Sprzedawca był w posiadaniu wiedzy co do statusu podatkowego (podatnik/podmiot niebędący podatnikiem – w rozumieniu ustawy o VAT, czyli w uproszczeniu odpowiednio firma lub konsument).
Należy podkreślić, że organy podatkowe wielokrotnie podnosiły, iż w interesie Sprzedawcy jest takie kształtowanie swoich relacji gospodarczych z kontrahentami (w tym uzyskanie danych o ich statusie), aby móc się rozliczyć z podatków zgodnie z obowiązującymi przepisami.
W tym zakresie organy podatkowe są nieprzejednane.
Ponadto, konsument/kontrahent winien wskazać, gdzie ma odpowiednio miejsce zamieszkania / miejsce siedziby.
W przypadku podatników (firm) podmiot powinien wskazać nr VAT UE, kraju w którym jest zarejestrowany na potrzeby podatku VAT.
Nadmienić należy, iż powyższe dane stanowią niezbędne minimum do prawidłowego określenia miejsca świadczenia usług, a tym samym określenia kraju, w którym należy odprowadzić podatek VAT.
________________________________________________
Zapraszamy do kontaktu w razie dodatkowych pytań. Nasi radcowie prawni i doradcy podatkowi udzielą wszelkich informacji.
Telefon, Signal, Threema: 603 934 996 lub formularz.
________________________________________________